بررسی تأثیر شوری آب و خاک بر خشکیدگی درختان سرو نقره ای (cupressus arizonica g.) در منطقه قم

به منظور بررسی علل خشکیدگی تدریجی درختان سرو نقره ای، طرح تحقیقاتی طی سالهای 1382 تا 1384 در بوستان جنگلی غدیر (هموارلکها) در فاصله نه کیلومتری جنوب شهرستان قم اجرا شد. این بوستان جنگلی به وسعت 161 هکتار در سال 1366 توسط اداره منابع طبیعی شهرستان قم احداث شده است. در این تحقیق صفات کمی و کیفی شامل تعداد در قطعه نمونه و تراکم درختان، دور تنه، ارتفاع درخت (شامل ارتفاع کل، تنه و تاج)، قطر تاج، سن درختان، فرم تنه، شاخص شادابی و سطح سایه انداز درخت ارزیابی گردید. با دسته بندی درختان از نظر شادابی در چهار گروه کاملاً پژمرده تا کاملاً شاداب، مشخصات هر گروه در چهار تکرار یادداشت برداری شد. داده های جمع آوری شده از قطعات نمونه ثابت به مساحت 1/0 هکتار به صورت دایره ای و همچنین اطلاعات مربوط به آزمایشهای خاک، آب و گیاه در چهار گروه از درختان با درجه خشکیدگی متفاوت دسته بندی شده و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی، تجزیه و تحلیل آماری شدند. تجزیه واریانس صفات مورد بررسی نشان داد که چهار گروه درختان سرو نقره ای از نظر طبقه شادابی، مقادیر کلر، بور، مس و روی در سطح 1 درصد و از نظر فسفر، پتاسیم و آهن در سطح 5 درصد اختلاف معنی داری دارند. مقایسه میانگین عناصر در برگ به تفکیک چهار تیمار آزمایشی نشان داد که بیشترین میزان کلر، بور و روی به تیمارهای 1 و 2 (به ترتیب دارای کمترین نمره زنده مانی) تعلق داشت. بنابراین در این تحقیق مهمترین عامل خشکیدگی درختان سرو نقره ای نامناسب بودن خاک و شوری آب تعیین شد. سرو نقره ای به خاک سبک و با زهکشی مناسب نیاز دارد، از اثر شوری آب و خاک و تجمع املاح و جذب آن توسط درختان، اختلالات تغذیه ای و در نهایت اختلالات فیزیولوژیکی بوجود آمده که درختان به تدریج ضعیف شده و پس از مدتی خشک شده اند. تجزیه برگهای درختان نشان داد که سدیم و کلر به مقدار بسیار زیادی جذب گیاه شده، بنابراین غلظت این عناصر در برگها افزایش چشمگیری داشت و به حد سمیت رسیده بود. همچنین در درختان خشکیده غلظت آهن، روی، منگنز و مس به شدت افزایش یافته که نشان دهنده بهم خوردن تعادل تغذیه ای درختان در اثر شوری بود. با ضعیف شدن درخت و تشدید شرایط نامساعد، عوامل ثانویه از جمله قارچ بیماریزایnattrassia mangiferae  نیز گیاه را تحت تأثیر قرار داده و روند خشکیدگی درخت را تسریع و تشدید نموده است.